SÖZ BAHSİ

Her iki cihanda da mutlu ve kutlu olmanın bilgisini bizlere aktaran, Türklerin erdem ve ahlâk kitabı olan Yusuf Has Hâcibin kıymetli eseri Kutadgu Bilig’den alarak tematik yönünü muhafaza etmekle birlikte, lirik ve didaktik yönden düzenleme yapılıp ve günümüz Türkçesine uyarlanan şiir, benim gibi nasihate ihtiyacı olanlar için ve çok önemsediğim bir şiir olduğundan sizlerle paylaşmak istedim.

Dildendir mutluluk, dildendir değer;

Dili olmayana insan mı derler!

İnsanda dilince değişir kader

Ya yurda baş olur, ya başı gider.

Bir söz edeyim ki,kalsın seninle

Dilinden sızlanan insanı dinle:

Ağzından uygunsuz bir söz kaçırma

Dilinle taş atıp,başını yarma!

Çoğu faydasızdır, eyisi özdür,

Asıl söz ,bilerek söylenen sözdür.

Kem söz duyanları hep düşman eder;

Ederse insanı ,söz sultan eder.

Ne yumruktan ne kılıçtan iz kalır,

İnsan ölür, arkasından söz kalır.

Söyle: Doğru, güzel, öz sandığını;

Söyle: Bildiğini, inandığını,

Söyle, inananlar gelsin izinden,

Canına mal olsa dönme sözünden.

Akıllı, söz söyler amma az söyler;

Er olan sözünü, sakınmaz söyler.

Dinlersen sözümü ,geçmez iş işten,

Değerlidir söz, altundan, gümüşten

Altın,gümüş harcandıkça azalır,

Söz, yerinde harcandıkça kazanır.

Yel altını sürü sepet götürür;

Bir nasihat, bin musibet götürür…

Hikmetli söz, insan ruhunda etkisini göstermekte çilingir anahtarı gibidir. “Tatlı dil yılanı deliğinden çıkartır.” atasözü aslında hikmetli ve nazikâne sözün yaptırım gücünü belirtmek üzere söylenmiş ve çağlar boyunca da geçerliliğini korumuş ve koruyacaktır.

Hikmet, fesahat ve belagat yönünden şairlerin kutupyıldızı sayılan Yunus Emre’mizin keleci bilen kişinin (sözünü bilerek, tartarak konuşan kişinin) diyerek başladığı; sözün etkisine ve gücüne dair şiiri, hepimize en büyük armağan ve edebi mirastır.

Sözünü bilen kişinin, yüzünü ağ ede bir söz

Sözü pişirip diyenin, işini sağ ede bir söz

Söz ola kese savaşı, söz ola kestire başı

Söz ola ağılı aşı ,bal ile yağ ede bir söz

Sözlerini pişirgil,yaramazını şeşirgil

Sözünü akıl ile düşürgil ,dimegil luzumsuz bir söz

Gel ahî ,ey şehriyâri sözümüzü dinle bâri

Hezâr gevher ü dinârı, kara taprağ ede bir söz

Kişi bile söz demini,demeye sözün kemini

Bu cihân cehennemini, sekiz cennet ede bir söz

Yürü yürü yolun ile gâfil olma bilin ile

Key sakın ki dilin ile, cânına dağ ede bir söz

Yûnus imdi söz yatından söyle sözü gayetinden

Key sakın o şâh katından, seni ırağ ede bir söz

Şükür ki böyle Yunus gibi bir değerlerimiz ve onun güzel sözleri var.

Atalarımız da bu konu da ne güzel sözler söylemişler.

"Söz gümüş ise, sukut altındır"

"Bana benden olur her ne olursa

Başım salah bulur,dilim durursa"

"Akıl tamamlamdıkça ,söz noksanlaşır "

Yerinde ve zamanında konuşmak ne kadar önemli ise,yerinde ve zamanında konuşmamak ta o kadar üzücü ve mahrumiyete sebeptir.. Yersiz ve boş konuşmanın zararından bahsetmiyorum bile.

Bir bilgeye sormuşlar:

"Bir insanın akıllı olduğunu nereden anlarsın" diye.O da demiş ki "Konuşmasından anlarım"

"Ya konuşmazsa demişler";Bilge şöyle cevap vermiş:"O kadar akıllı adam yoktur."