​Eskiden bağımlılık dendiğinde akla izbe sokaklar, titreyen eller veya ağır kimyasal maddeler gelirdi.Veya içki,kumar sigara  gibi maddeler. Ancak 21. yüzyıl, bu tanımı steril, ışıklı ve sessiz bir hale getirdi. Artık bağımlılık, cebimizde taşıdığımız ışıltılı dikdörtgenlerin içinde, sonsuz kaydırma özelliklerinde ve bildirim seslerinde saklı.

​İngilizcede "user" (kullanıcı) kelimesinin sadece iki sektörde müşteriyi tanımlamak için kullanılması tesadüf değildir: Yasadışı uyuşturucu ticareti ve yazılım endüstrisi. İçinde bulunduğumuz dönem, insan iradesinin teknolojik algoritmalar ve tüketim kültürü tarafından sistemli bir şekilde "hacklendiği" bir bağımlılık çağıdır.

​1. DOPAMİN EKONOMİSİ VE DİKKAT TACİRLİĞİ

​Modern bağımlılığın temel yakıtı petrolden ziyade insan dikkatidir. Teknoloji devleri ve sosyal medya platformları, ürünlerini satmak için değil, bizi ekran başında daha uzun süre tutmak için tasarlanmıştır. Bu sistem, beynimizin ödül merkeziyle oynayan bir "Dopamin Ekonomisi" yaratır.

​Kumar makinelerindeki "değişken ödül"  mekanizması, bugün cebimizdeki uygulamaların temel prensibidir. Ekranı aşağı çektiğimizde  ne göreceğimizi bilmeyiz: Beğeni mi? Yeni bir haber mi? Yoksa boşluk mu? Bu belirsizlik, beyni sürekli tetikte tutar ve dopamin salgılatarak bağımlılığı pekiştirir.

​2. DAVRANIŞSAL BAĞIMLILIKLAR VE DİJİTAL KAFESLER

​Bu çağın en büyük farkı, bağımlılığın maddeye değil, davranışa yönelik olmasıdır.

* ​Sosyal Onay Bağımlılığı: "Like" ve "Retweet" sayıları, dijital bir para birimine dönüşmüş durumda. İnsanlar, kendi değerlerini başkalarının anlık tepkileri üzerinden ölçmeye başladı. Bu durum, narsisizm ile derin bir güvensizlik duygusunu aynı anda besliyor.

* ​Bilgi Oburluğu : Sürekli yeni bir bilgiye maruz kalma isteği, derinleşmeyi imkansız kılıyor. Beynimiz, bir konuyu tam anlamıyla sindirmeden diğerine atlıyor. Sonuç: Odaklanma yeteneğini kaybetmiş, "balık hafızalı" bir toplum.

* ​Oyun ve Eğlence: Gerçek hayatın zorluklarından kaçmak için sanal dünyalardaki başarı hissi, gerçek hayattaki çabanın yerini alıyor.

​3. TÜKETİM BAĞIMLILIĞI VE HEMEN ŞİMDİ KÜLTÜRÜ

​Bağımlılık çağı sadece ekranlarla sınırlı değildir. Kapitalizm, tatminsizliği bir motor olarak kullanır. "Perakende terapisi" adı altında normalleştirilen alışveriş bağımlılığı, içsel boşlukları nesnelerle doldurma çabasıdır.

​Hız, bu çağın bir diğer uyuşturucusudur. Aynı gün teslimat, 15 saniyelik videolar, hızlı flört uygulamaları... Beklemeye tahammülü olmayan modern insan, sabrı ve süreci gerektiren her şeyden (derin ilişkiler, sanat, ustalık) uzaklaşmaktadır.

​4. YALNIZLIK VE BAĞLANTI PARADOKSU

​İronik bir şekilde, tarihin en "bağlantılı" çağında, tarihin en yalnız dönemlerinden birini yaşıyoruz. Birlikte ama yalnızız.

​Dijital iletişim, gerçek insan temasının yerini tutamaz; ancak beyni kandırarak sosyalleşme ihtiyacını yüzeysel olarak giderir. Bu, aç bir insanın yemek yemek yerine yemek fotoğraflarına bakarak doymaya çalışmasına benzer. Sonuç, kronik bir duygusal açlık ve izolasyondur.

​5. ÇIKIŞ YOLU:DİJİTAL MİNİMALİZM VE İRADE EĞİTİMİ

​Bağımlılık çağından çıkış, teknolojiyi reddedip mağaraya dönmekle değil, araçla efendi arasındaki ilişkiyi yeniden düzenlemekle mümkündür.

* ​Farkındalık: Dürtüsel davranışların (telefona uzanmak, gereksiz alışveriş yapmak) farkına varmak, değişimin ilk adımıdır.

* ​Sıkılma Hakkı: Beynin dinlenmesi ve yaratıcı olabilmesi için "boş kalmaya" ihtiyacı vardır. Sıkılmaktan korkmamak, sürekli bir uyarıcı aramamak gerekir.

* ​Derinleşme : Parçalanmış dikkatimizi toparlamak için uzun süreli odaklanma gerektiren aktivitelere (kitap okumak,  el işi, spor) zaman ayırmak elzemdir.

​Netice itibari ile bağımlılık çağı, insanı kendi doğasına yabancılaştıran bir dönemdir. Bizi yöneten algoritmalar, biyolojik zaaflarımızı bizden daha iyi tanıyor olabilir. Ancak insan, dürtülerinden ibaret bir makine değildir. Özgürlük, canımızın istediği her şeye anında ulaşmak değil; neye dikkatimizi vereceğimizi bilinçli olarak seçebilmektir.

​Zincirlerimizi fark ettiğimiz an, özgürleşmeye başladığımız andır.