Önceden insanlarımız daha sabırlı ve sakin iken son zamanlarda tahammülsüz, sabırsız ve daha öfkeli bir hale bürünmeye başladık sanki. Kimsenin kimseye tahammülü kalmadı. En ufak bir şeyde patlamaya hazır barut fıçısı gibi insanlarla karşılaşmak malesef sıklaştı. Yan baktın, omuz attın gibi ufak tefek şeyler yüzünden insanlar birbirine girer oldu.

Varmaz oldu, vermeye hiç elimiz,
Dönmez oldu, bir özre dilimiz,
Teşekküre çoktan bitti pilimiz;
En küçük damlada, sabrımız taştı,
İnsan olmak, bu kadar mı zorlaştı?

Evet malesef zorlaştı. Özellikle büyük şehirlerde yaşamanın zorlukları ve ekonomi, siyaset, politika ve iş hayatının getirdiği olumsuz stresli durumlar, hastanede yaşanan yoğunluklar, toplu taşıma ve trafik sorunları, zaman zaman sabrımızı taşırabilmekte. Bir anlık öfkeyle nice facialar yaşanmakta. Cezaevleri bir anlık öfkesini kontrol edemeyen pişmanlık ateşinde kavrulan insanlarla dolu.

Peki kişilerde aşırı Öfkenin Sebebi Ne Olabilir? Yok mu bir çaresi, eğitimi?

Öncelikle stres, kişilik özellikleri, duygusal yaralanmalar, beyin kimyası, aile ve çevresel etmenler, mental sağlık sorunları, iletişim problemleri ve kontrol kaybı korkusu gibi faktörler öfke sorunlarını tetikleyebilir.

Peki öfke kontrolü için ne yapmalı?

- Konuşmadan önce düşünmek.
- Öfkelendiğiniz olaylara sakinleştikten sonra tepki göstermek.
- Gevşemeyi sağlayacak hafif egzersizler yapmak.
- Kısa bir mola vermek.
- Çözüm için alternatifler belirlemek.
- Başkalarını eleştirmek yerine kendini eleştirmek.
- Kin beslememek.
- Öfkeliyken ortamı bir süreliğine terk etmek.
- Yorum yapmadan önce karşınızdakine soru sormak
- Duygu ve düşüncelerinizi net ifade etmek.
- İşin içinden çıkamıyorsak konuşmayı başka bir zamana ertelemek.

Güzel dinimizin güzel prensiplerinden ilham alarak; sevgili Peygamberimizin, “Gazap, öfke şeytandandır. Şeytan da ateşten yaratılmıştır. Ateş, ancak su ile söndürülür. Biriniz kızdığı zaman abdest alsın.” (Ebu Dâvûd, Edeb, 3) buyurmak suretiyle öfke ateşinin de abdestle söndürüleceğini belirtmesi bizim için bir çare metodur.

Peygamberimizin kızdığı anlarda öfkelendiği kimseden “yüzünü çevirmesi, onunla ilgilenmemesi” de bu tedavi metodunun bir başka çeşidi olsa gerektir. (Ebu Dâvûd, Libâs, 17; İbn-i Hanbel, III, 14)

Hasılı İslam ahlâkında nefsini tatmin için kızmak doğru bulunmamış, şahsı adına haklı bir sebeple bile olsa gazabını yenip karşı tarafı affetmek büyük bir meziyet sayılmış ve büyük sevaplar müjdelenmiştir.

Konuyla ilgili ders niteliğinde, kulağımıza küpe olacak ne güzel öğütler söylenmiş:

Öfke baldan tatlıdır, ama sonu zehirdir.
Öfke ile kalkan zararla oturur.
Öfkede akıl olmaz.
Öfke göz kör eder.
Öfke gelince akıl gider.
Öfke, kötü bir öğütçüdür.
Öfkeliyken karar verme.
Öfke afet getirir.
Öfke gelir göz kızarır, öfke gider yüz kızarır."
Öfke eken, pişmanlık biçer.
Öfkenin en iyi ilacı onu geciktirmektir.
Öfke Cehennemin, sabır Cennetin anahtarıdır.
Keskin sirke küpüne zarar.
Kısa süreli sabır, uzun süreli pişmanlıktan korur.
Bir anlık öfke her güzel şeyi yok eder.
Sabır acıdır ama meyvesi tatlıdır.
Öfke tatlıdır ama meyvesi acıdır.
Bir kimsenin öfkeli halini görmeden ahlakına güvenme.
En güçlü pehlivan rakibini değil, öfkesini yenendir.
Öfkesini yenen, en büyük düşmanını yenmiş olur.
Öfkelenmek, birine fırlatmak için eline kor kömür almak gibidir, önce kendini yakarsın.
Talih, öfkesine hakim olana güler.
Öfkeli iken bir işe girişmek, fırtınalı havada yelken açmaya benzer,
Öfke rüzgar gibidir, Bir süre sonra diner; ama birçok dal kırılmıştır bile…
Öfke, sizi yalnızlığa hapseder. Koğuş arkadaşı olarak da geveze bir vicdanı yanınızda bırakır.
Öfkeli birini susturmak istiyorsanız, önce siz susun.

Özetle;

Öfkeyle size söylenen şeyleri ciddiye almayın. Affedin gitsin. Kin tutmayın. Kin yüreklere yüktür. Kindardan dindar olmaz denmiştir. O zaten sonradan çoktan pişman olmuştur. Ben bunu nasıl söyledim diye. Nasıl ağzımdan böyle bir söz çıktı diye vicdan azabı çekecektir. Muhatabınızın öfkeli iken aklının başında olmadığını, sağlıklı düşünemediğini ve saçmaladığını bilin. Atalarımız "önce insanın aklına, sonra sözüne bak" diyerek konuya ışık tutmuşlardır. Öfkeli iken zaten akıl insanı terk etmiştir. Akılsızın sözüne de bakılmaz. Onun için fıkıh kurallarından dikkat çekici bir fetva vardır ki; birinin eşini öfkeli halde iken boşaması geçerli değildir.

Öfkeden, Öfkeli ortam ve kişilerden uzak durmanız, öfkenizi dindirecek ve sizin öfkeli davranışlarınızı affedecek insanlara rast gelmeniz dileğiyle hoşça kalın, öfkesiz kalın.

RAMAZAN GÜÇLÜ