Foto Galeri
Video Galeri
Canlı Yayın
Günümüzde oyun terapisi, artık çocuklarımızın ihtiyaç ve mecburi durumlarını aşarak daha çok ebeveyn beklentisi ile kesişmeye ve ebeveynlerin daha çok baş vurduğu bir yöntem olarak ilerlemektedir. Günümüzde çok sık kullanılan bir terapi olarak karşımıza çıkmaktadır. Çocuklar ebeveynlerin isteklerini karşılamadıklarında, sorun olarak görülüp ilk başvurulan yöntem haline gelmiştir. Biz terapistler ise daha çok ebeveynlerin isteklerini değil , çocukların içsel duygularına destek olmak için bu yöntemde ilerleriz. Peki günümüzde tam anlamı ile oyun terapisi ne anlama gelir?
Giriş ve Tanım
Oyun terapisi, çocukların duygularını, düşüncelerini ve yaşadıkları zorlukları oyun yoluyla ifade etmelerini sağlayan, yapılandırılmış bir psikoterapi yöntemidir. Çocukların kendilerini sözlü olarak ifade etmekte güçlük çektiği durumlarda, oyun doğal bir iletişim biçimi olarak terapötik süreci kolaylaştırır. Bu yaklaşım, 1940’lardan itibaren Virginia Axline’ın danışan merkezli (non-directive) play therapy çalışmalarıyla popülerlik kazanmış ve günümüzde çok sayıda farklı kuram ve tekniği bünyesinde barındırmaktadır
Teorik Temeller ve Tarihçe
• Psikanalitik Yaklaşım: Oyun terapisi, ilk olarak psikanalizin çocuklara uyarlanmasıyla başlamıştır. Anna Freud ve Melanie Klein gibi kuramcılar, çocuğun oyun aracılığıyla bilinçdışı çatışmalarını dışavurduğunu öne sürmüştür .
• Danışan Merkezli (Non-Directive) Yaklaşım: Virginia Axline, Carl Rogers’ın danışan merkezli terapötik prensiplerini oyun ortamına uyarlayarak çocukların kendi çözümlerini bulmalarına olanak tanıyan “yönlendirilmemiş oyun terapisi”ni geliştirmiştir .
• Bilişsel-Davranışçı Oyun Terapisi (CBPT): Son iki on yılda, bilişsel-davranışçı yaklaşımın prensipleri oyun terapisine entegre edilmiş; çocukların olumsuz düşünce-davranış kalıplarını oyun ve yapılandırılmış etkinlikler yoluyla dönüştürmeyi amaçlayan müdahaleler geliştirilmiştir
Yöntem ve Modeller
1. Yönlendirilmemiş (Non-Directive) Oyun Terapisi: Terapistin müdahalesinin minimum düzeyde tutulduğu, çocuğun istediği oyunu seçtiği ve duygularını kendi hızında açığa vurduğu yaklaşımdır. Araştırmalar, bu yöntemin çocukların özgüvenini artırdığını ve özfarkındalığı geliştirdiğini göstermektedir .
2. Yönlendirilmiş (Directive) Oyun Terapisi: Terapist, belirli temalar veya görevler etrafında oyun seanslarını planlar. Davranış sorunları ve kaygı bozukluklarında daha odaklı müdahaleler için tercih edilir .
3. Bilişsel-Davranışçı Oyun Terapisi: Çocukların düşündükleri kalıpları oyun içindeki senaryolarla yeniden yapılandırmayı hedefler. Özellikle anksiyete ve obsesif-davranışsal sorunlarda etkilidir .
4. Filial Therapy (Aile Katılımlı Oyun Terapisi): Ailelere, çocuklarıyla evde uygulayabilecekleri oyun seansları hakkında eğitim verilir. Böylece terapötik sürecin ev ortamına taşınması ve aile dinamiklerinin güçlenmesi sağlanır
Uygulama Alanları
• Travma ve Stres Bozuklukları: İhmal, istismar veya afet sonrası yaşanan travmaların işlenmesinde oyun, güvenli bir ifade ortamı sunar. Örneğin, 2025’te Kuzey Carolina’da Hortum Helene sonrasında yapılan oyun terapisi seansları, çocukların korkularını açığa vurmasına yardımcı olmuştur .
• Kaygı ve Depresyon: Oyun, kontrollü ortamlarda kaygı uyandıran durumları tekrar yaşatarak duygu düzenleme becerilerini güçlendirir .
• Davranış Bozuklukları: Saldırganlık, öfke patlamaları veya sosyal uyum sorunlarında, yönlendirilmiş oyunla davranışsal hedefler üzerinde çalışılır .
• Gelişimsel Bozukluklar ve Otizm Spektrum Bozukluğu: Sosyal beceri ve iletişim zorluklarının giderilmesinde, role-play ve grup oyunları etkili olabilir.
Etkinlik ve Kanıt Tabanı
• Meta-Analizler ve Etki Büyüklükleri: Bratton ve arkadaşlarının 2005 tarihli meta-analizinde, play therapy’nin ortalama etki büyüklüğü 0.80 standard sapma olarak bulunmuştur; bu, terapötik etkisinin güçlü olduğunu göstermektedir .
• Araştırma Sayıları: Association for Play Therapy veritabanına göre 2000–2023 arasında yayımlanan 137 kaliteli çalışmanın çoğu kontrol gruplu deneysel tasarımı içermektedir .
• Klinik Gözlemler: Klinik vaka raporları, play therapy seanslarının genellikle 10–20 seanslık bir program sonunda duygusal düzenleme, özsaygı ve sosyal becerilerde anlamlı kazanımlar sağladığını ortaya koymaktadır .
Güncel Yenilikler ve Gelecek Yönelimler
• Dijital Oyun Terapisi: Sanal kum tepsileri, interaktif uygulamalar ve uzaktan terapi platformları, coğrafi engelleri azaltarak erişilebilirliği artırmaktadır .
• Bütünleştirici Model Yaklaşımları: 2025’te yayımlanan “Play Therapy Treatment Planning with Children and Families” adlı kitap, geleneksel modelleri yenilikçi müdahalelerle birleştirerek karma terapi protokolleri sunmaktadır .
• Kültürel Uyarlamalar: Farklı etnik ve sosyoekonomik gruplarda geçerliliği sağlamak için oyun içi simgeler ve temalar kültürlere özgü olarak yeniden tasarlanmaktadır .
Sınırlılıklar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Erişilebilirlik: Özellikle kırsal veya ekonomik olarak dezavantajlı bölgelerde eğitimli terapist ve malzemeye ulaşım zorluğu mevcuttur .
• Kültürel Algılar: Bazı kültürlerde terapiye dair damgalama (stigma) nedeniyle aileler çocuklarını programa göndermekten kaçınabilir .
• Araştırma İhtiyacı: Genç ergenler ve yetişkinler üzerinde uyarlanmış play therapy yaklaşımlarının etkinliğine dair halen sınırlı veri bulunmaktadır .
Sonuç
Günümüzde oyun terapisi, genişletilmiş kuramsal altyapısı, kanıta dayalı müdahaleleri ve teknolojik yenilikleriyle çocuk ruh sağlığında kritik bir rol oynamaktadır. Hem klinik hem de araştırma alanında devam eden çalışmalar, yöntemin farklı yaş grupları ve kültürel bağlamlarda etkinliğini artıracak uyarlamalar sunmaya devam edecektir. Oyun terapisi, çocukların iç dünyalarına ulaşan, empati ve yaratıcılığı temel alan dinamik bir yaklaşımdır.
Yorumlar